شیرینی های نیم دایره ای شکل طلائی مادر بزرگ با مغز نارگیل، پسته و کشمش و عطر دل انگیز هل و جوزا جوز هندی، یکی از خاطره هایی است که سادیا شپرد۱ از ماساچوست و آخرین روز ماههای رمضان به خاطر دارد. سادیا شپرد که یک نویسنده است دوران کودکی خود در دهه ۱۹۷۰ را در ایالت ماساچوست آمریکا گذرانده است.
در طول ماه مبارک رمضان، که هفته گذشته به پایان رسید، مسلمانان معتقد در طول روز چیزی میل نمی کنند و چیزی نمی نوشند تا هنگام غروب خورشید، که در آن زمان معمولاً با یک غذای شیرین افطار می کنند. خانم صدیقی که در سال ۱۹۷۵ از پاکستان به ایالات متحده مهاجرت کرده بود در سال ۲۰۰۰ چشم از جهان فرو بست و نوه اش، خانم شپرد، از آن زمان از چشیدن طعم شیرینهای فوق الذکر محروم بود تا آنکه در سال ۲۰۰۲ در مراسم افطار روزه یوم کیپور (روز بزرگ) در کنیسه Magen Hassidim واقع در مومبای (بمبئی) دوباره آنرا یافت که البته در آنجا به آن شیرینی Saath Padar می گفتند و تازه آن وقت بود که خانم شپرد از راز بزرگ زندگی مادربزرگ خود مطلع شد:
راحت نام مادر راشل یعقوب (مادر بزرگ سادیا شپرد یا همان خانم صدیقی) بود که به جامعه قدیمی یهودیان بن اسرائیل (با بنی اسرائیل اشتباه نشود) تعلق داشت. راشل در ۱۶ سالگی با یکی از دوستان نزدیک پدرش، علی صدیقی، که یک مسلمان دو زنه و دارای چند فرزند بود ازدواج می کند. در آن زمان علی ۱۰ سال از راشل بزرگتر بود. این ازدواج تا ۱۰ سال از خانواده مخفی می ماند تا اینکه راشل مادر خانم شپرد را حامله می شود. هنگام تجزیه شبه قاره در سال ۱۹۴۷، راشل به همراه علی و فرزندانشان به پاکستان می رود و برای همیشه خانواده یهودیش را ترک می کند.
خانم شپرد می گوید: “مادر مادر بزرگم (راحت) در بمبئی برای یوم کیپور صدها saath padar تهیه می کرده. اصولاً زنان بن اسرائیل به خاطر شیرینی هائی که در روزهای مقدس می پزند، مشهورند”. امروز عصر (۸ اکتبر ۲۰۰۸) برای یهودیان سراسر جهان مصادف بود با آغاز یوم کیپور. در هند گروههای یهودی دیگری نیز زندگی می کنند. برای مثال در کوچی و کلکته اما بن اسرائیل قطعاً قدیمی ترین و شاید رمزآلودترین گروه در میان یهودیان هند می باشد.
خانم شپرد در مجموعه خاطرات خود با نام “یک دختر خارجی” ۲ می نویسد که چگونه پس از مرگ مادربزرگش برای گذراندن یک دوره یکساله در چارچوب برنامه Fulbright به هند می رود و در مورد بازماندگان بن اسرائیلی (اغلب بن اسرائیلیها به اسرائیل مهاجرت کرده اند)، به جمع آوری اطلاعات و تحقیق پرداخته است.
خانم شپرد می گوید: “بر اساس باورهای کهن این قوم عقیده دارند که پیشینیانشان سوار بر یک کشتی چوبی جلیله را ترک کردند. اما کشتی آنان در ساحل کونکان ایالت مهارایسترای هند غرق شد”. اگرچه هفت مرد و هفت زن نجات یافتند، اما تورات در میان آب گم شد و در نتیجه بن اسرائیلیها در طول سالها بخش عظیمی از سنتهای دینیشان را فراموش کردند. اگرچه برخی از سنن همچون آئین Sabbath (هرچند در جمعه ها)، پرهیز از گوشت خوک و برگزاری آئینهای مذهبی در برخی از روزهای مقدس مذهب یهودی همچنان برقرار ماند.
بن اسرائیل در شهرهای بندری سکونت گزیدند. آنان برای پیروی از قوانین کشروت سبک خاصی در آشپزی و تهیه غذا را با طعم و عطر خاص خود توسعه دادند که شبیه آشپزی یهودیان مدیترانه است. برای مثال آنان به جای شیر گاو از شیر نارگیل استفاده می کردند چراکه کشروت اختلاط شیر و گوشت را منع کرده است.
در پایان کتاب خانم شپرد به خانه مادربزرگش در کراچی می رود و در یک کمد که کلیدش را از مادربزرگ به ارث برده، یک دسته نامه و چند دستور پخت از جمله دستور طبخ saath padar را می یابد. “مادر بزرگ من چه به لحاظ سبک آشپزی و چه به لحاظ چیزهای دیگر از دیگر هندی ها و پاکستانی ها متفاوت بود، و من اکنون دلیل آنرا می دانم.”
۱– Sadia Shepard
۲– A Girl From Foreign انتشارات پنگوئن پرس ۲۰۰۸
منبع: نیویورک تایمز ۷ اکتبر ۲۰۰۸
لینکهای مرتبط:
دستور طبخ Saath Padar
راستی بر وزن موز هستش نه روز.
سلام.جوز یا جوز هندی.نه جوزا!